Testes, oh testos !
De mannen die voor kortere of langere tijd in de praktijk komen, vinden vaak een plek waar in openheid kan gepraat worden over ‘mannen-dingen’ waar dat in relaties, op het werk en zelfs onder vrienden moeilijker ligt.
Mannen die onder mannen kwetsbaar kunnen zijn en het achterste van hun tong laten zien, is tegelijk een helend en intiem gebeuren wat véél in gang kan zetten.
Een vaak besproken issue is hoe testosteron flink onder vuur ligt door een heel facet aan ‘ongelukkige keuzes en onvrijwillige blootstellingen’. Dikwijls keldert testosteron in verhouding tot oestrogeen, dat ook nog eens te dominante rol krijgt. Ook bij vrouwen is er vaak een probleem met een ontwrichte oestrogeen-huishouding waarbij er sprake is van oestrogeen-dominantie. De “stoorzenders” zijn vaak voor mannen en vrouwen dezelfde. De impact is even groot. Mannen verliezen hun mannelijkheid, wat hun karaktiseert en tot de mens maakte die ze zijn, met verregaande gevolgen.
Testosteron bepaalt immers voor een belangrijk deel wie we zijn als man. Hormonen zijn de ‘grote schakelaars’ in ons lichaam waar bijvoorbeeld neurotransmitters - hoe belangrijk ook! - kleinere schakelaars zijn in vergelijking met hormonen als testosteron of oestrogeen.
En eens en voor altijd en voor alle duidelijkheid: testosteron staat niet gelijk aan agressie, dominantie en brutaliteit of zogezegd machogedrag. Sterker nog, een man bij wie testosteron goed werkt, komt juist dichter bij zichzelf en laat zich minder leiden door impulsiviteit en de nood om te domineren is kleiner tot afwezig. Compenserend machogedrag is evenmin aan de orde. Want vaak is dat niet (meer) nodig. Verbeterd testosteron draagt juist bij aan rustige focus, kalmte, zelfverzekerdheid, je inzetten voor je passie en persoonlijke waarden, connectie met wie belangrijk voor je is, (zelf-)zorg en meer energie op een gezonde manier. Je draagt jezelf meer en bent thuis bij jezelf, en wat om je heen gebeurt bepaalt minder je acties en gevoelens. Wat gebeurt is dat deze man een verbeterde versie van zichzelf wordt, niet een slechtere versie. Gezien er zoveel belastingen, mechanismen en stoorzenders kunnen bijdragen aan verlaagd testosteron en/of te hoog oestrogeen, is het bijna onmogelijk om te veel testosteron te hebben op natuurlijke wijze. (Kunstmatig testosteron toedienen wat bv in de sportwereld wordt gedaan, legt de lichaamseigen testosteronproductie stil, bij wijze van feedback-loop).
Een studie bij boeddhistische monniken bij wie de werking van testosteron verbeterd werd, toonde dat deze mannen enkel maar beter werden in wat ze al deden en goed in waren: compassie, vrijgevigheid en zich inzetten voor de ander. Testosteron zal dus enkel maar de man die je altijd al was, meer kans op expressie geven en dat willen pivotteren. Vandaar dat een verbeterd testosteron-gehalte je (terug) meer zin in doet hebben wat je altijd had willen doen (maar niet meer de drive voor had.)
Wist je dat 100 jaar geleden mannen tussen 50 en 100% meer testosteron hadden dan de ‘moderne man’? Er vindt dus elk jaar een afname van 0.5 tot 1% plaats.
Interessant is dat onderzoek juist toont dat agressie onder meer wordt getriggerd door oestrogeen-receptoren in het brein, én niet door een teveel aan testosteron wat heel lang verondersteld werd. (ref). Hiermee samengaand kan een te dominante oestrogeen-werking bijdragen aan een te veel aan glutamaat. (ref) Glutamaat is een stofje betrokken bij het overbrengen van breinsignalen en leerprocessen. Daar is niets mis mee, maar een te veel aan glutamaat leidt echter tot breinschade en kan gevoelens van irritatie, onrust, agressie, impulsiviteit, slecht slapen en “zwart/wit”-denken uitlokken. Ik schreef er al eerder over en het is een stofje waar we extra aandacht aan geven in de praktijkaanpak.
Te laag testosteron is gerelateerd aan onder meer verhoogd risico op hartaanvallen en vroegtijdig overlijden. (ref)
Wat zijn nog tekenen van een te laag testosteron?
Je voelt weinig tot geen motivatie of “goesting”, ook al heb je passies en interesses.
Je komt snel bij rond de buik.
Je hebt last van “man boobs”.
Je voelt je vaak onzeker en twijfelachtig. Je vindt wat anderen over je denken belangrijker dan je eigen pad te volgen.
Je hebt last van verminderd libido en/of van erectiestoornis. (Mogelijk compenseer je dit voor extra stimuli als pornografie, extremere fantasieën, etc)
Je weet niet wat je wil en laat de ‘leiding’ over aan je partner. (Sorry, guys, mega-afknapper!)
Je hebt moeite met spiermassa op te bouwen of te behouden.
Je bent té gevoelig en over-empathisch, waardoor alles hard binnenkomt en je snel huilerig en emotioneel wordt.
Je hebt last van irritatie door wat in je omgeving gebeurt. Je voelt je snel ‘getriggerd’ door wat je ziet en hoort en je reageert impulsief.
Een gezonde testosteron-werking wordt bepaald door verschillende processen in het lichaam. Deze moeten allemaal goed verlopen.
Er is het signaal van het brein naar de testikels om testosteron aan te maken.
Er is het signaal in de testikels dat de aanmaak van testosteron stimuleert en dit vervolgens in het lichaam brengt.
In welke mate wordt testosteron omgezet tot oestrogeen? Hormonen aanmaken is een cascade met veel verschillende stappen. Bij mannen mag slechts een beperkt deel omgezet worden naar oestrogeen. (Dit wordt “aromatiseren” genoemd). Bij vrouwen moet juist meer testosteron naar oestrogeen worden omgezet.
Kan het aangemaakte testosteron vervolgens gebruikt worden? Er is zoiets als SHBG (“sex hormone binding globuline”) dat zich bindt aan testosteron om het naar bepaalde plaatsen zoals spieren in het lichaam te brengen. Probleem hier kan zijn dat er te weinig SHBG aanwezig is zodat te weinig testosteron écht gebruikt wordt. Eén sterke trigger van te weinig SHBG is een verstoorde bloedsuikerspiegel.
Vervolgens moeten je cellen ook gevoelig genoeg zijn om het signaal van testosteron te ontvangen. Alles begint op celniveau. Bij beschadigde, slecht werkende celwanden en een verzwakte energie-aanmaak in de cel, ontstaan veel, zo niet alle ziekten.
Er zijn veel factoren die heel deze cascade kunnen beïnvloeden en verstoren. Ik benoem er hier een deel, en jawel het zijn vaak dezelfde ‘ongelukkige keuzes en onvrijwillige blootstellingen’ die zowel bij mannen als bij vrouwen voor een waar hormonaal slagveld kunnen zorgen.
Voeding. Het moderne voedingspatroon is een ramp als het op hormonale huishouding aankomt. Suiker (ref), kant en klaar eten, diepvriesmaaltijden, alcohol (ref), frisdranken, gefrituurd eten, moderne tarwesoorten en gluten (ref) en bewerkte plantaardige olieën als sojaolie, maisolie en koolzaadolie verstoren allemaal de werking van testosteron. Ook een vetarm en een plantaardig, eiwitarm eetpatroon zou testosteron verlagen omdat onder meer de productie in de teelballen geremd wordt. (ref) (ref)
Overgewicht draagt ook bij aan verlaagd testosteron. (ref). Vetcellen zorgen voor een verhoogde omzetting van testosteron naar oestrogeen. De verzwakte doorbloeding gepaard gaand met overgewicht kan ook bijdragen aan erectiestoornis en ook een verlaagde aanmaak van testosteron door verminderde doorbloeding van de teelballen.
Slaaptekort. Geen verdere toelichting is hier nodig. Eén nacht slecht of niet slapen keldert testosteron. Tjidens de slaap gebeurt zo veel, van spiermassa opbouwen tot vetverbranding. Dus mannen, één van de geheimen van mannelijkheid zit’m in lekker slapen! (ref)
Vaak werken we in de praktijk ook rond infecties als parasieten of schimmels. Dat lijkt op het eerste zicht niets met testosteron te maken te hebben, maar als we weten dat deze de lever en darmwerking behoorlijk kunnen verstoren, dan weten we dat er een impact is. Parasitaire infecties dragen ook bij aan ontstekingen (vaak blijken ze hier zelfs een hoofdoorzaak te zijn!) wat ook bijdraagt aan verlaagd testosteron. (ref). Daarnaast kan een slechte leverwerking door een infectie en een verstoord ijzermetabolisme (ref) testosteron verstoren. Infecties ‘stelen’ immers vaak ijzer. Wist je dat er zelfs parasitaire infecties zijn die letterlijk ‘androgene hormonen’ ( = mannelijke hormonen) stelen van de gastheer? Omdat parasieten een grote stressfactor in iemands lichaam kunnen zijn, is er ook een grote impact op de hormonale huishouding, energieniveau, slaap en het immuunsysteem. Dit heeft ook gevolgen voor testosteron. (ref)
Stress leidt tot meer cortisol wat leidt tot lager testosteron. Stress maakt ook vatbaarder voor infecties. Ook overgewicht draagt bij aan meer cortisol omdat vetcellen letterlijk cortisol lekken in het lichaam.
Hoe goed werkt jouw “drainage-trechter”? Dit is nodig voor het het uitklaren van dagelijks aangemaakte afvalstofjes in het lichaam. We hebben hier zelfs nog niet over “detox” ! Denk aan oestrogeen dat moet worden afgebroken en uitgeklaard via onder meer de lever, opdat een goede balans in het lichaam behouden blijft. De afbraak van oestrogeen wordt zowel bij mannen als vrouwen geremd door bijvoorbeeld een slecht werkende lever, een verstoorde darmflora en slechte darmwerking (waardoor oestrogeen terug opgenomen wordt in het lichaam) of een tekort aan nutriënten als jodium. Hierdoor blijft oestrogeen te lang in het lichaam aanwezig en ontstaat er een toxisch overschot.
Chemicaliën als PFAS, plasticvormen, pesticiden, etc omdat die vaak een testosteron en oestrogeen verstorende werking hebben. Vaak wordt testosteron geremd of wordt oestrogeen te sterk gestimuleerd door veel van deze niet goed gereguleerde chemicaliën. Veel van deze stoffen zijn te vinden in de meest alledaagse huishoudartikelen zoals shampoo, deodorant, parfums, tandpasta en allerhande plasticvormen.
Porno en (te veel) masturberen. Dit moet echt ook aangehaald worden. Niets mis met seksualiteit uiteraard! Maar excessief porno kijken en masturberen, blijft ernstig onderschat als ondermijnende factor voor een gezonde mannelijkheid. Na het klaarkomen komt onder meer veel prolactine vrij wat testosteron en ook dopamine remt. Na een enkel orgasme duurt het ongeveer een week voor je testosteron terug op het peil van voordien staat. Porno verandert ook letterlijk hoe je brein werkt en laat je denken vanuit afgescheiden zijn en isolatie, in plaats van verbinding.
Te hard sporten/sportverslaving. Uit onderzoek blijkt dat ‘te hard doorgaan’ tijdens het sporten (vanuit de idee dat hoe harder hoe beter en hoe meer resultaat) testosteron verlaagt door verhoging van het stresshormoon cortisol. Ook excessief duursporten (zoals lange afstandslopen) kan bijdragen. Korte intense interval-trainingen en work outs die grote spiergroepen stimuleren, blijken beter te zijn voor testosteron. Kies ook voor voldoende rust nadien!
Bio-mechanisch. Er kan altijd iets mis zijn met letterlijk op fysiek vlak, door bijvoorbeeld schade aan de teelballen of breinschade door bijvoorbeeld breintrauma (bv na een ongeluk) of een hersenschudding waardoor productie verstoord wordt.
Zoals je ziet is de lijst van mogelijke stoorzenders niet van de poes! Vaak zijn er meerdere van deze ongelukkige keuzes en onvrijwillige blootstellingen in het spel. Vaak grijpt het één immers in het ander, en is er sprake van compensatiemechanismen.
Waar sta jij hierin? Herken je een aantal gewoonten en belastingen of is er het vermoeden van een infectie omdat je last hebt van bijvoorbeeld ontstekingen, allergische reacties of intoleranties en darm en spijsverteringsproblemen?
Mogelijk ook interessant voor jou: